Architetura gòticu-italiana

S'architetura gòticu-italiana

Sa ruta de su giuigadu de Casteddu in manu pisana, in su 1258, est sa premissa istòrica pro su fàbricu de sa catedrale de Santa Maria e de sa tzinta murària de su bighinadu de Castello, chi si concruit in su 1305-07 cun sas turres de San Pancrazio e de s'Elefante, progetadas dae Giovanni Capula e totora superstiti.

Sa fase finale de s'architetura medievale sarda est dominada dae s'afirmadura e de sa difusione de su limbàgiu gòticu. Sa peculiaridade de s'istòria isolana imponet però una distintzione intre su Gòticu italianu, chi si pràticat in su sèculu XIV comente a naturale isvilupu de su romànicu, e cuddu catalanu, introduidu dae sos conquistatori aragonesos.
Finas dae sa metade de su sèculu XIII sa presèntzia de sos frantziscanos determinat s'introduzione in Sardigna de castas architetònicas e decorativas ligadas a sos modos gòticos italianos.

Intre sos edifìtzios prus importantes de su Gòticu italianu si signalat sa catedrale de Casteddu, chi cunservat alas cunsistentes de sa navada agiunta a sos cumintzos de su sèculu XIV e intre s'àteru custoit su "Pergamo de Guglielmo", capolavoru de s'iscultura romànica europea.

In su 1323 su piseddu Alfonso isbarcat in s'ìsula e in su 1326 sa resa de su Casteddu cagliaritano in manu aragonesa determinat sa fine de Pisa in Sardigna. In sos annos de s'assìtiu fiat istadu costruidu su santuàriu de sa Madonna de Bonaria, sa prus antiga architetura gòticu-catalana de s'ìsula, imitada dae sa capella de Sant'Agata in su Palatzu beru de Bartzellona.

A pustis de sa ruta de Castello, in sa catedrale de Santa Maria benit costruida sa capella gòticu-catalana a dereta de s'altare, isciorende·bos s'istemma aragonesu: est su sinnu de sa presa de possessu de sa tzitade, cale at a sighire sa longa gherra cun s'Arborea, destinada a si concruire petzi in su 1478, cun sa conchista aragonesa e cun sa catalanizatzione culturale e artìstica de s'intrea Sardigna