Cadenas

Una cadena dae prata, connota cun su tèrmine de "gancera", costituida dae duos elementos estremos e de una cadenita de collegamentu a un'o duos tretos teniat su còmpitu de serrare unos cantos indumenti de su vestiàriu siat maschile chi feminile. Sa prenda est difùndidu siat in su tipu prus simpre a cadenita, siat in su tipu a piastras isnodadas in lamina traforata e decorada a bulino.
Una cadena dae prata, connota cun su tèrmine de "gancera", costituida dae duos elementos estremos e de una cadenita de collegamentu a un'o duos tretos teniat su còmpitu de serrare unos cantos indumenti de su vestiàriu siat maschile chi feminile.

Sa prenda est difùndidu siat in su tipu prus simpre a cadenita, siat in su tipu a piastras isnodadas in lamina traforata e decorada a bulino, cun fermature estremas s'ispissu cuoriformi fintzas issas in lamina dae prata, traforata e rifinida a cesello e a bulino, sa cale ala tzentrale aparit decorada cun figuras zoomorfas cales anturzos e unos àteros pugiones rapaci. Non mancant però rapresentatziones de cadderis, de mascaras apotropaiche e motivos zoomorfos. Mascaras orride finalizzate a s'amparu de su malocchio cumparent cun fitiania, paris cun sas rosette, in sos aneddos de collegamentu de sas diversas piastras in sos casos in cales sa "gancera"aparit realizada cun custa tècnica; sas piastras beras e pròpias sunt belle semper decoradas, a traforu e a bulino, cun rapresentatziones de uccelletti afrontados e cun àrbore istilizadu interpostu.
Intre sas vàrias funtziones custas cadenas teniant sa de guarnire su "collettu", indumento maschile de pedde impreadu in Sardigna finas a sa prima metade de su sèculu XIX. In su vestiàriu maschile beniat impreada fintzas pro serrare su "cappottu serenicu".

Àtera funtzione de sa "gancera" era sa de firmare sos lembi de su copricapo feminile a inghìriu a sa cara; tale funtzione fiat presente in sos copricapi impreados in unos cantos tzentros de s'Ogliastra (Bidda Manna Istrisàili, Irbonu, Iersu, Lanusèi, Tortuelie, Lanusèi, etc.). Su copricapo, costituidu in generale de unu piticu mantu cun sos oros guarniti de nastros de taffettà de colore contrastante respetu a su tessutu de base, beniat tentu aderente a sa cara mediante una cadena passante suta de su mentu e fissadu subra de s'indumento a s'artària de sos càvanos cun duas piastras in lamina, afortigadas de istampos pro sa cucitura. Custas cadenitas sunt connotas in prus de chi cun su tèrmine "gancèra", fintzas comente a "càncios de frénu"e "cadenàtzas".
Sa cadena, in unos cantos tzentros, teniat fintzas su còmpitu de serrare in vida su grembiule de su bestire festivu, comente a pro esempru a Atzara, Samugheu, Meana, Tonara e Dèsulu (gancera de chinzu). In Busache sas prus bellas fiant sa "gancera a conca de angellu", ca a sos chirros acabaiat cun duos testine de ànghelu e sa "gancera a grughitta"ca guarnita de piticas rughes. Impreada a sa matessi funtzione, sa cadena s'agatat fintzas in sa Trexenta, ue benit denumenada "ganceria de chinzu".
Sa "gancera" teniat unidas sas duas alas anterioras de su corpetto feminile, a s'artària de su petorras opuru in chintu, in unos cantos tzentros de s'Ogliastra, de su Sarrabus e de sa Trexenta. Fintzas a Gavoi e Meana su giubbetto beniat serradu mediante una cadena dae prata.

Aggiornamento

18/9/2023 - 17:05